Raport z III SWA

Tematy wykładów, które odbyły się podczas III SWA:


  • "Od mitologii do astronomii" - uczniowie XVII LO: Beata Przybyszewska, Natalia Wartanowicz, Joanna Szczepańska, Daria Domańska, Aleksandra Michałek, Adam Leszczar, Urbanowicz Anna, Aleksandra Drabarek i Karolina Zając.
  • "Od piasku do lunety" - mgr Grzegorz Żakowicz
  • "Teleskopy" - dr Ewa Niemczura
  • "Wyznaczanie odległości we Wszechświecie" - dr Urszula Stęślicka-Bąk
  • "Obrotowe mapki nieba" - zajęcia warsztatowe prowadzone przez mgr-a Marka Stęślickiego
  • "Wielkości gwiazdowe" - dr Sylwester Kołomański
  • "Meteoryty" -  mgr Tomasz Czarnecki (członek gliwickiego oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii); wykład połączony z prezentacją kolekcji meteorytów
  • "Słońce w trójwymiarze"  - dr Tomasz Mrozek
  • "Jaka piękna katastrofa"  - dr Tomasz Mrozek
  • "Misje marsjańskie" - mgr Artur Narwid
  • "Gwiazdka z nieba" - dr Joanna Molenda-Żakowicz
  • "Kotlety z komety" - dr Joanna Molenda-Żakowicz
  • "Zjawiska optyczne w atmosferze" - mgr Magdalena Parys-Wasylkiewicz
  • "Leśny kompleks  pormocyjny Sudety Zachodnie" - mgr inż. Zbigniew Kamiński (Nadleśnictwo Świeradów)
To były pierwsze warsztaty realizowane w ciągu czterech dni. Niestety pogoda tym razem nie dała nam żadnej szansy na skorzystanie z naszych teleskopów. Nie mogliśmy również wykorzystać wiedzy zdobytej na wykładach - dotyczących gwiazdozbiorów nieba północnego - i skonfrontować z rozgwieżdżonym niebem. Nie dane nam było policzyć gwiazd inną metodą niż zastosowaną podczas II SWA. Za to wykładów mieliśmy wystarczająco dużo, aby spędzić interesująco czas.

Zanim dotarliśmy do Orla w sali Nadleśnictwa Świeradów przywitał nas leśniczy Zbigniew Kamiński i zainaugurował III SWA wykładem o Leśnym Kompleksie Promocyjnym Sudety Zachodnie. Bardzo ciekawy wykład o lesie, szkodnikach, robakach, zwierzakach i ludziach co zatruli lasy i o tych co je odnowili.



Fot.1. Wykład w sali Nadleśnictwa Świeradów. Prowadzi leśniczy Zbigniew Kamiński.

Pierwszego dnia uczniowie prezentowali własne prace dotyczące pochodzenia nazw gwiazdozbiorów, ich położenia na sferze niebieskiej oraz ciekawych obiektów astronomicznych z nimi związanych. Wszystkie uczniowskie prezentacje odbywały się w ramach projektu "Od mitologii do astronomii".



Fot.2. Karolina opwiada o gwiazdozbiorze Oriona.


Udało nam się namówić na pochwalenie się swoją kolekcją meteorytów Tomasza Czarneckiego z gliwickiego PTMA. Tomek również opowiadał nam o rodzajach meteorytów i ich pochodzeniu.  Nie często zdarza się znaleźć tyle meteorytów w jednym miejscu - salce wykładowej  stacji turystycznej Orle.

 

Fot.3. Tomasz Czarnecki z kolekcją meteorytów, których struktury oglądaliśmy przez mikroskop.

Pierwszy dzień skończył się katastrofą... tzn. wykładem "Jaka piękna katastrofa" dr Tomasza Mrozka. Co się złego działo na stacjach i sondach kosmicznych, co doprowadziło do awarii oraz jak sobie z nimi poradzono - tego mogilismy się dowiedzieć zanim poszliśmy spać.



Fot.4. O kosmicznych katastrofach opowiada Tomasz Mrozek
Drugiego dnia zaraz po śniadaniu ruszyliśmy na szlak. Czasem się urywał, ale z naszym przewodnikiem Zbyszkiem Kamińskim byliśmy bezpieczni. Głównym celem naszej wycieczki była najwyżej położona w Polsce kopalnia kwarcu. Cel został osiągnięty, a nagrodą  piękne widoki. Po drodze leśniczy zwracał nam uwagę na rzadkie gatunki roślin występujących w Górach Izerskich.




Fot.5. Za nami kopalnia kwarcu.

Po powrocie czekały nas jeszcze dwa wykłady: "Wielkości gwiazdowe" Sylwestra Kołomańskiego  oraz "Współrzędne na niebie" Tomasza Mrozka.

 

Fot.6. Zdjęcie z wykładu Sylwestra Kołomańskiego.

Ostatnimi zajęciami tego dnia były warsztaty z obrotowymi mapkami nieba - obowiązkowym wyposażeniem każdego miłośnika astronomii. Warsztaty poprowadził Marek Stęślicki. Wszyscy z ogromnym zaangażowaniem poznawali technikę używania mapki. Szkoda tylko, że nie można było wypróbować nabytej wiedzy i porównać obraz z mapki z widokiem  nieba nad  Orlem. Na szczęście Marek był przygotowany na taką ewentualność i przeprowadził sprawdzian znajomości  mapki przy pomocy programu Stellarium.



Fot.7. Zajęcia z obrotowymi mapkami nieba.
Dzień trzeci obfitował wyłącznie w wykłady. Pierwszym był "Od piasku do lunety" Grzegorza Żakowicza i dotyczył historii powstania pierwszej lunety, od momentu wynalezienia metody wytopu szkła przez historyczne opisy pierwszych soczewek i ich zastosowań, aż do czasów Galileusza. Podczas wykładu uczniowie korzystając z prostych układów optycznych mogli sami się przekonać jak działa najprostsza luneta.



Fot.8. Dwa odpowiednie szkła i ekran jest bliżej.

Kiedy już wynaleziono lunetę to rozwój optycznych instrumentów obserwacyjnych wkroczył w nową erę. Jak zmieniały się konstrukcje teleskopów od czasów Keplera, aż po współczesność - o tym mówiła Ewa Niemczura.




Fot.9. Slajd z wykładu Ewy Niemczury "Teleskopy".

Po obiedzie wykładów ciąg dalszy. Urszula Stęślicka-Bąk opowiadała jak wyznaczać odległości niezbyt odległych gwiazd, np. metodą paralaksy.



Fot.10. Slajd z wykładu o metodach wyznaczania odległości.

O historii obserwacji komet, o tym co zwiastowały i czym naprawdę są -  opowiadała Joanna Molenda-Żakowicz.



Fot.11. Pojawienie komety budziło zawsze trwogę. Zwykle zwiastowało jakieś nieszczęście: wojnę lub zarazę.
Na slajdach nie wygląda to tak okropnie.

Mars jest w tej chwili najbardziej eksplorowaną planetą. Jeżdżą tam miniaturowe łaziki, na orbitach wokół planety krążą satelity i ciągle czegoś nowego się dowiadujemy o czerwonej planecie. O najnowszych misjach marsjańskich i ich odkryciach opowiadał Artur Narwid.



Fot.12. Czy na Marsie w końcu jest woda czy jej nie ma?  Może Artur Narwid nam odpowie.

Co to jest halo albo iryzacja? Czemu tęcze są dwie, a chmury nie wyglądają jak chmury? Ci co słuchali wykładu naszej pani geograf Magdaleny Parys-Wasylkiewicz o zjawiskach optycznych w atmosferze raczej nie będą mieli problemu z odpowiedzią.



Fot.13. Magda Parys-Wasylkiewicz opowiada co światło za cuda wyprawia w atmosferze.

Ostatni wykład poprowadził Tomasz Mrozek. Najpierw dowiedzieliśmy się jak widzimy i dlaczego w trzech wymiarach; potem trochę o technice wykonywania zdjęć trójwymiarowych (stereoskopowych). Punktem programu były zdjęcia Słońca wykonane przez satelity STEREO, a które mogliśmy oglądąć dzięki specjalnym okularom anaglifowym.



Fot.14. Niektórzy nie wierzyli, że Słońce to kula. Wystarczą odpowiednie okulary i widać...

Późnym wieczorem gospodarz Orla Stanisław Kornafel sprowadził nas swoją gawędą na Ziemię. Ubrany w strój waloński opowiadał o poszukiwaczach złota i srebra, którzy przybyli w Góry Izerskie jeszcze w średniowieczu. Opowiadał również o kwarcu i związanym z nim przemysłem szklarskim, który rozwinął się na ogromną skalę w okolicy. Zaprezentował też swoją kolekcję szkła z pobliskich hut.



Fot.15. Stanisław Kornafel i jego kolekcja szkła.
Czwarty dzień. Pora się zbierać. Zanim pożegnamy się z Izerami. Wykład kończący III SWA, quiz, nagrody, obowiązkowe zdjęcie pamiątkowe i do domu.
Ostatnim wykładem warsztatów był "Gwiazdka z nieba" Joanny Molendy-Żakowicz o prawdziwej kosmicznej katastrofie, która wydarzyła się na Ziemi w roku 1908 nad rzeką Tunguzka, w środkowej Syberii.



Fot.16. Lepiej, żeby nic dużego na Ziemię nie spadało. Slajd z wykładu o katastrofie tunguskiej.

Należy również dodać, że dzięki staraniom Stanisława Kornafela powstała makieta w zegara słonecznego w skali 1:1, który w ramach Projektów Izerskich ma zawisnąć na ścianie stacji turystycznej Orle.



Fot.17. Taki zegar ma pojawić się na ścianie Orla.



Do zobaczenia na IV SWA!